Als ik terugkijk heb ik heel wat uren van mijn leven besteed aan piekeren.
We piekeren allemaal wel eens. Over iets wat we hadden moeten doen of zeggen, over iets wat staat te gebeuren, over wat anderen mogelijk van ons denken.
Maar wat is nu piekeren en wanneer gaat denken over in piekeren?
Denken
Het is heel normaal dat we 40 tot 60 gedachten per minuut produceren en dat ons onrustige brein de hele dag in touw is. Je kunt je voorstellen dat je aan het eind van de dag gewoon moe bent van al dat denken en reageren op de constante stroom van informatie.
Als je in een hectische periode van je leven zit, is het ook normaal dat het aantal gedachten toeneemt en je meer moe bent dan normaal.
Piekeren
Piekeren is echter van een andere orde. Bij piekeren worden bepaalde gedachten onafgebroken herhaald. Je lijkt geen controle te hebben en er is meer sprake van een overmatig denken.
Wat ook opvalt is dat relativeren wegvalt en het kiezen om tot actie over te gaan moeizamer wordt.
Het begint met één piekergedachte. Die blijft zich herhalen en onderwijl vind je daar ook weer van alles van, waardoor het piekeren toeneemt.
De gevolgen
Het mag duidelijk zijn dat piekeren veel energie kost en stress veroorzaakt. Dat betekent dat er allerlei gevolgen zijn op mentaal en fysiek terrein.
Door de voortdurende maalstroom aan gedachten gaat het inslapen of doorslapen moeilijker. Je levert energie in door het piekeren zelf, maar ook een slechte nachtrust zorgt ervoor dat je moe wakker wordt.
Weinig energie en slecht slapen veroorzaken weer concentratieproblemen.
Bovendien hebben de gevoelens vaak een bepaalde lading: verdriet, onmacht, woede, etc.
Als de gedachten in een vicieuze cirkel blijven ronddraaien kan er zelfs uitputting en een depressie op de loer liggen.
Echt frustrerend is het resultaat van piekeren: het lost niets op!
Sterker nog: door het piekeren worden de problemen alleen maar groter, zeker in de nacht. De spreekwoordelijke mug is uitgegroeid tot een olifant.
Dit heeft alles te maken met het principe:
Alles wat je aandacht geeft groeit!
Stop piekeren door dankbaarheid
Dat is in de praktijk soms lastig, omdat we het idee hebben dat we met piekeren een probleem oplossen of grip op de zaak houden. Helaas is dit niet het geval en is piekeren zelf het probleem.
Hoe pak ik het aan? Tips:
Bepaal jouw probleem
Pieker je vooral over iets wat geweest is en waar je geen invloed meer op hebt, probeer dan de situatie los te laten. Je krijgt geen controle, hoe lang je ook piekert. Richt je op zaken waar je nog wel invloed op hebt.
Pieker je over iets wat nog moet komen, mogelijke problemen of onzekerheden, realiseer je dan dat veel van die problemen nooit uit zullen komen. Je hoofd verzint ze, ingegeven door onzekerheid en angst. Kun je je overgeven aan het leven? Vertrouw je de Auteur van dit leven? Richt je aandacht dan specifiek op God, die jouw leven leidt en vertel Hem jouw angsten en onzekerheden. Door je te richten op Zijn aanwezigheid, voorkom je dat je vast komt te zitten in je eigen gedachtestroom.
Als je piekert over een situatie waar je invloed op hebt, stop direct met piekeren en verander de situatie! Uitstel maakt het probleem over het algemeen groter.
Pieker op een vastgesteld moment
Sta jezelf piekergedachten toe, maar alleen op een vastgesteld moment. Bijvoorbeeld van 10 tot half 11 in de morgen. Alle andere momenten van de dag zeg je: “Ik heb je gehoord: morgenochtend van 10 tot half 11 heb ik tijd voor je. Maar nu even niet”. Dit is een kwestie van consequent oefenen. Net als je lichaam kun je ook je brein trainen door regelmatige oefening! Neem dit piekermoment bij voorkeur in de ochtend. In de ochtend zijn de problemen meestal kleiner en de gedachten hebben minder invloed op jouw nachtrust.
Noteer drie punten van dankbaarheid
Buiten het pieker half uur, richt je de focus op het oefenen van dankbaarheid. Wat gaat er goed? Wat is positief? Wie zorgt er voor jou? Ervaar je de nabijheid van een God die jou nooit alleen laat? Als tegenhanger van het pieker half uur zou je in de avond drie dingen kunnen opschrijven waar je de afgelopen dag dankbaar voor bent. Maak dit zo persoonlijk mogelijk en blijf niet hangen in algemeenheden (mooi weer, huis om in te wonen). Pak een blok met pen of je smartphone en noteer drie items (die persoon die iets aardigs zei…etc). Doe dat vanaf nu elke dag, zodat het een gewoonte wordt en jouw ogen zich op andere zaken gaan richten, nl. de dingen die er wel zijn.
Kom in actie
Ga iets doen, kom in actie! Piekeren is vooral een denkactiviteit: je zit in je hoofd. Door iets te gaan doen, ben je veel meer met je lichaam bezig en dat leidt af. Als je dit combineert met veel beweging (hardlopen, wandelen, fietsen, tuinieren, etc) maak je ook nog endorfines aan. Dit zijn hormonen die stress verlagen. Let er wel op dat het piekeren niet gewoon doorgaat. Kijk om je heen en luister naar de geluiden. Adem goed in en uit.
En nog dit….
Mensen die snel vervallen in piekeren zijn heel vaak hoogsensitief. Deze mensen zijn vaak gevoeliger en voelen stemmingen van anderen meer aan. Ze zuigen als het ware de emoties van anderen op. Voor deze groep is het heel belangrijk dat ze op tijd rust inbouwen en goed voor zichzelf leren zorgen. In deze blog zal ik hier verder niet op ingaan.
Wat heb ik geleerd?
In tijden van veel piekeren heb ik ontdekt, dat mijn piekeren vooral te maken heeft met controle houden en moeilijk kunnen loslaten. Het leven liep niet zoals ik dat graag wilde. Steeds weer kwam ik op de bodem van al die gedachten de vraag tegen: Vertrouw jij het leven? Ik kon dat aan mezelf stellen als de vraag: Vertrouw jij de God die het leven geeft? Steeds meer durfde ik te zeggen: “Ja, ik vertrouw”. Dat betekende, dat de omstandigheden niet wijzigden, maar dat ik in de omstandigheden mijn gebalde vuisten kon openen om te ontvangen. Ontvangen van het goede, de gratis geschenken en de genade. Zo kwam er vreugde binnen, terwijl er ook verdriet was. En dat kan! Ontspanning ervaren temidden van alle zorgen. Dat gun ik jou ook!
Er is nog veel meer te delen over piekeren, onder andere een aantal praktische oefeningen. Deze oefeningen laat ik je graag ervaren in een workshop. Door meer individuele aandacht kun je leren wat voor jou werkt en wat niet. Iedereen is tenslotte uniek. Lees hier meer over de workshop : ‘Hoe krijg ik rust in mijn hoofd?’ en geef je op.
Wil je nog meer lezen over dankbaarheid? Hier vind je mijn vorige blog over dit onderwerp.
